بلاک چین چیست؟
در نگاه کلی شاید بتوان گفت که بلاک چین نزدیک به تصورات ذهنی و مواردی که با آنها آشنا بودهاید باشد. مثال آن هم میتواند سایتی باشد که همه ما با آن سروکار داشتهایم؛ ویکیپدیا. فناوری بلاک چین به افراد این امکان را میدهد که دادهها را در یک نوع بایگانی اطلاعات وارد کنند و جامعهای از کاربران هم امکان کنترل بر نحوهی تغییر و بهروزرسانی اطلاعات را پیدا میکنند. ویکیپدیا هم نتیجهی کار یک شخص خاص نیست و اطلاعات وارد شده در آن توسط یک فرد کنترل نمیشود.
حالا اگر جزئیتر نگاه کنیم، با تفاوتهایی که بین ویکیپدیا و بلاک چین پیدا میکنیم، منحصربهفرد بودن این تکنولوژی برایمان بیشتر آشکار خواهد شد؛ اما درعینحال باید بگوییم که بلاک چین و ویکیپدیا هر دو روی شبکههای گسترده (اینترنت و فضای وب جهانی) و بین چندین نفر اجرا میشوند و ساختار شبکهی ویکیپدیا از مدل کلاینت سرور (Server-Client) تبعیت میکند. برای مثال یک کاربر ویکیپدیا که دسترسی لازم به او داده شده است، بهراحتی میتواند در آخرین نسخه از اطلاعات ذخیرهشده به نام (Master Copy) در سرور مرکزی تغییر ایجاد کند. زمانی که هر کاربر به صفحه ویکیپدیا دسترسی پیدا میکند، نسخه بهروزرسانی شده (Master Copy) این دانشنامه در اختیارش قرار میگیرد. کنترل پایگاه داده درنهایت با مدیران ویکیپدیا است و اجازه دسترسی و دستکاری از طرف مدیریت مرکزی برای کاربران صادر میشود.
ساختار اصلی ویکیپدیا چیزی شبیه به پایگاه داده یکپارچه و محافظتشدهای است که دولتها، بانکها و مراکز بیمه امروزه از آن استفاده میکنند. در این سیستمها کنترل پایگاه داده مرکزی در اختیار مالکان اصلی است و هرگونه تغییر و بهروزرسانی، دسترسی و حفاظت در مقابل حملههای اینترنتی به عهده مدیر این مجموعههاست. در اینجاست که تفاوت پایگاه داده گسترده مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین با این نوع پایگاه داده بهخوبی مشخص میشود و این خصوصیت را میتوان از مهمترین و متمایزترین خصیصههای فناوری بلاک چین قلمداد کرد. حالا میخواهیم این تمایز را با مثالی بهطور واضحتر بیان کنیم. برای مثال وقتی کاربری در ویکیپدیا اطلاعاتی را در سرور تغییر میدهد چون این تغییر در نسخه اصلی است، تمام کاربران میتوانند نسخه جدید را مشاهده کنند؛ اما در بلاک چین چون هر کاربر (نود Node) در شبکه یک نسخه مستقل را دارد، تغییر و بهروزرسانی در یکی از رکوردهای داده نیز مستقل انجام میشود تا جایی که تغییرات تمام شود. در اینجا برخلاف ویکیپدیا بهجای استفاده از رکورد اصلی، رکوردی که بیشترین محبوبیت را دارد بهعنوان رکورد رسمی شناخته میشود.
تمام تراکنشهای انجامشده در بلاک چین سرتاسری هستند و هر یک از (Node)، اعضا یا گرههای درون شبکه فقط نسخه تغییر دادهشده توسط خودشان را ایجاد و مشاهده خواهند کرد نه نسخه تغییر دادهشدهی دیگران. این تفاوت بین فناوری بلاک چین و ویکیپدیا است که بلاک چین را بسیار کاربردی میکند. این نوآوری با امکان ثبت و ویرایش اطلاعات در یک سیستم توزیعشده نیاز به وجود یک مدیر مرکزی برای تایید و اعتبار سنجی را از بین میبرد. اما فناوری بلاک چین با تمام ویژگیهای مثبتی که دارد یک فناوری جدید نیست بلکه ترکیبی از چند فناوری کاربردی است که به شکل تازهای در کنار هم قرارگرفتهاند. درواقع بلاک چین از سه جزء اینترنت، رمزنگاری خصوصی کلیدی و پروتکل کنترلی انگیزشی با هماهنگی حسابشدهای استفاده کرده است که با در نظر گرفتن همهی این موارد میتوان ایده سازنده بیت کوین «ساتوشی ناکاموتا» را بسیار ارزشمند یافت.
نتیجه این هماهنگی حسابشده نیز سیستم دیجیتالی تعاملی است که در آن فرستنده و گیرنده نقش اصلی را ایفا میکنند و نیاز به شخص سومی برای کنترل ارتباطات وجود ندارد. امنیت این ارتباطات هم بهصورت ضمنی برقرار میشود یعنی فناوری بلاک چین ارتباطات را بهخودیخود قدرتمند، هوشمندانه و البته ساده ایجاد میکند.
تعریف اعتماد و امنیت دیجیتالی
امنیت یکی از موضوع های بحثبرانگیز است. در دنیای دیجیتال نیز بهمحض صحبت از اعتماد بحث اعتبار سنجی و هویت سنجی مطرح میشود. شاید بهتر باشد این مبحث راکمی سادهتر بیان کنیم. به بیان سادهتر باید مشخص شود که شما چه کسی هستید و قصد انجام چهکاری را دارید.
در فناوری بلاک چین، روش رمزگذاری با کلید خصوصی ابزار قدرتمندی است که در اختیار استفادهکنندگان قرار داده میشود و نیاز به اعتبارسنجی را بهخوبی برآورده میکند. کلید خصوصی فقط در اختیار مالک قرار داده میشود. همچنین با این امکان، کاربر برای یک تبادل مالی دیگر نیازی به اشتراک اطلاعات اضافهتر از خودش ندارد و درنتیجه هکرها هم نمیتوانند از این اطلاعات سوءاستفاده کنند. البته برای یک تبادل مالی فقط اعتبارسنجی کافی نیست. تائید هویت، داشتن پول کافی، اجرای تراکنش صحیح و … از موارد لازم برای تبادل مالی هستند که به شبکهای توزیعشده و نظیر به نظیر (peer-to-peer) برای شروع نیاز دارند. در شبکهای با سیستم مرکزی احتمال خطا و خرابی وجود دارد که در شبکه توزیعشده این خطر از بین میرود.
این شبکه اشتراکی یا توزیعشده، باید تضمین امنیت تراکنشها را نیز برقرار کند و سوابق آنها را هم نگه دارد. با اجرای پروتکل بلاک چین در شبکهی طراحیشده، اعتبار سنجی در تراکنشها بهدرستی اتفاق میافتد و در کل میتوان گفت اعتبار سنجی و هویت سنجی در دنیای دیجیتال بهراحتی با این روش و بدون نیاز به روشهای سخت و پرخرج امکانپذیر میشود. به همین دلیل است که امروزه، کارآفرینان حوزه صنعت به پیشرفتهای در حال وقوع برای این فناوری توجه میکنند. ارتباطات دیجیتالی غیرقابلتصور، قدرتمند و جدیدی که از طریق این فناوری ایجاد شده است توجه زیادی را به خود جلب کرده است. فناوری بلاک چین بهعنوان ستون اصلی لایه تراکنش اینترنتی و اساس اینترنت ارزش شناخته میشود. دولت، بانکها و شرکتهای فناوری اطلاعات به دنبال ایجاد چنین ارتباط امن و مطمئنی در دنیای دیجیتال هستند.